Bạn đã nghe nhắc nhiều đến từ GDP trong chương trình thời sự, kinh tế trong nước và thế giới. Tuy nhiên bạn không hiểu GDP là gì? Chỉ số này có ý nghĩa gì khi phân tích kinh tế? Công thức tính GDP? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải quyết tất cả những vấn đề này.
GDP là gì? Những điều cần biết về GDP?
GDP là thuật ngữ chuyên ngành trong lĩnh vực kinh tế. Chúng ta vẫn thường được nghe đến thuật ngữ này trên các phương tiện khác nhau khi nói về kinh tế Việt Nam và thế giới. Thế nhưng không phải ai cũng hiểu rõ GDP là gì?
Giải nghĩa về từ GDP
GDP là thuật ngữ kinh tế, viết tắt của cụm từ Gross Domestic Product có nghĩa là tổng sản phẩm nội địa/tổng sản phẩm quốc nội. Về bản chất, GDP là chỉ số được đưa ra để đánh giá tổng quan về tốc độ tăng trưởng nền kinh tế và mức độ phát triển của vùng/quốc gia.
GDP lần đầu tiên được đưa vào sử dụng năm 1937 trong báo cáo Quốc hội Hoa Kỳ để đối phó với cuộc Đại suy thoái. Sau hội nghị Bretton Woods năm 1944, GDP được sử dụng rộng rãi như là phương tiện tiêu chuẩn để đo lường các nền kinh tế quốc gia.
GDP là gì?
Nhiều người nghe nhiều về GDP những vẫn không hiểu GDP là gì? GDP là tổng giá trị của tất cả hàng hóa, dịch vụ sản xuất trong phạm vi của một quốc gia kể cả hàng hóa và dịch vụ do các công ty nước ngoài sản xuất tại quốc gia đó. Giá trị này được tính trong một thời gian nhất định, thường là 1 năm.
GDP bao gồm giá trị của những hàng hóa và dịch vụ cuối cùng, không tính giá trị hàng hóa trung gian. GDP bao gồm mọi hàng hóa và dịch vụ được sản xuất trong hiện tại, không bao gồm giao dịch liên quan đến quá khứ.
GDP bình quân đầu người là gì?
GDP bình quân đầu người (GDP per capita) là chỉ tiêu kinh tế thể hiện kết quả sản xuất kinh doanh tính bình quân trên đầu người của một nước trong 1 năm. Nói cách khác, nó là thước đo phản ánh thu nhập và mức sống của người dân trong một quốc gia/vùng lãnh thổ/nước nào đó. GDP bình quân đầu người chỉ mang tính chất tương đối. Chỉ số GDP bình quân đầu người càng cao thì mức thu nhập và mức sống của người dân tại quốc gia đó cao và ngược lại.
Ý nghĩa của việc tính GDP
GDP là gì? Tính GDP có ý nghĩa như thế nào? Với khái niệm trên, người ta dùng GDP để ước tính quy mô nền kinh tế và tốc độ tăng trưởng của một quốc gia. Ngoài ra, dựa vào GDP bình quân đầu có thể biết được mức thu nhập tương đối và chất lượng cuộc sống người dân quốc gia đó. Mặc dù tồn đọng hạn chế nhưng GDP vẫn là chỉ số được các nhà hoạch định chính sách, nhà đầu tư, doanh nghiệp nghiên cứu khi muốn đưa ra quyết định quan trọng.
GDP được tính như thế nào?
Có 3 phương pháp chính để xác định GDP. Tất cả các phương pháp này đều chính xác tương đối về số liệu. Đó là phương pháp chi tiêu, phương pháp giá trị gia tăng và phương pháp thu nhập.
Phương pháp chi tiêu
Phương pháp chi tiêu tính toán chi tiêu của các nhóm khác nhau tham gia vào nền kinh tế. Cách tiếp cận này có thể tính bằng công thức sau đây:
- GDP = Tiêu dùng + Chi tiêu Chính Phủ + Đầu tư + Xuất khẩu ròng.
Phương pháp thu nhập
GDP cũng có thể tính theo phương pháp thu nhập vì những gì bạn chi tiêu là thu nhập của người khác. Thu nhập kiếm được từ tất cả các yếu tố sản xuất trong nền kinh tế bao gồm tiền lương trả cho lao động, tiền thuê đất, thu nhập từ vốn dưới dạng lãi suất cũng như lợi nhuận công ty.
- GDP = Tiền lương + Tiền cho thuê tài sản + Tiền lãi + Lợi nhuận + Thuế + Khấu hao tài sản cố định.
Phương pháp giá trị gia tăng
GDP tính theo phương pháp giá trị gia tăng còn được gọi là cách tiếp sản xuất. Phương pháp này ước tính tổng giá trị sản lượng kinh tế và khấu trừ chi phí của hàng hóa trung gian được tiêu thụ trong quá trình như các vật liệu và dịch vụ.
- GDP = Giá trị tăng thêm + Thuế nhập khẩu
- GDP = Giá trị sản xuất – Chi phí trung gian + Thuế nhập khẩu
Phân biệt GDP và GNP
Để phân biệt được trước hết bạn phải biết GNP và GDP là gì? Cả hai thuật ngữ này là những khái niệm thuộc kinh tế vĩ mô được dùng để đánh giá tốc độ tăng trưởng của một quốc gia. Tuy nhiên, GNP có nghĩa rộng hơn bởi nó là tổng sản lượng quốc gia bao gồm nguồn thu từ bên ngoài biên giới. Còn GDP chỉ tính trong một phạm vi lãnh thổ nhất định.
